Voor mij ne Spaanse wettekst, pakt u zelf ook iets.

Wakker worden met het geluid van de ‘pagarito’ het is niet iedereen gegeven. Gewoon wel een beetje gek dat dat beest klinkt alsof je nagefloten wordt door bouwvakkers, het heeft menig mannelijk dorpsbewoner alvast een kwade blik van me opgeleverd. Als wekker kan dat echter tellen. Hallo naturalesa, ik ben klaar voor mijn bonen-ontbijt! Nu ja, niet heus, dat warme ontbijt daar moet ik nog even aan wennen. Vooral aan die tortilla’s dan. Gelukkig heb ik op dat vlak het karakter van mijn moeder (eten tot ge er bij neervalt) en het motto van mijn vader (zijnde: “een goed varken eet alles”). Inneke is een beetje ziek vandaag, pobrecita, dus laten we wat meer staan dan gewoonlijk. Deze ochtend krijgen we trouwens een verdunde havermout-brij. Ik hoef verder vast niet te verduidelijken dat ik geen echte fan ben. Wel rollen we onze derde baksel tortilla’s, stilaan zie ik vooruitgang. Althans, ze zijn dun en redelijk rond. Ovaal is bijna rond, toch?

Na het eten is het een beetje rondhangen en wachten tot er zich iets aanbiedt om te doen. Santiago komt echter al snel een babbeltje slaan. Het regent pijpenstelen dus is hij nog niet naar zijn werk vertrokken. Net zoals zo velen hier, vertelt hij, werkt hij immers op de ‘milpa’. Het is destijds van het jaar om de kardemom te oogsten dus is het er behoorlijk druk. De meeste mensen staan hier op tussen vijf en zes, dan vertrekken ze naar hun akker. Er zijn er echter ook die op een verder gelegen akker werken. Die is twee uur rijden met de wagen want omdat er geen brug is moeten ze rond de rivier rijden. Zij vertrekken dus om vier uur naar hun lapje grond. Goed zot denk ik dan, want wij kwamen vanmorgen pas om zeven uur ontbijten. Niet dat zij veel andere keus hebben natuurlijk. Santiago praat erg open over zijn leven, hij vindt het oneerlijk dat zij zo weinig krijgen voor hun kardemom. Ze kunnen deze zelf immers niet verwerken dus moeten hem doorverkopen naar grote bedrijven die dat voor hen doen. Uiteraard zijn het dus ook deze bedrijven die de winst krijgen. De boeren krijgen, zoals zo vaak het geval, veel minder dan hen toebehoort. Ik word er, ongeacht het onderwerp, echter behoorlijk vrolijk van. Het doet me deugt dat er al zulke open gesprekken voorvallen, na slechts twee dagen voel ik me al een beetje deel van de gemeenschap. Een heel klein beetje dat wel, maar het is een begin!

Arnoldo komt ons vervolgens halen om mee naar de ontmoetingsplaats van de gemeenschap te gaan waar hij werkt. Meteen krijgen we uitleg over het besturingssysteem hier. Dat zij onder de provincie Alta Verapaz vallen waar grote stad Coban deel van uitmaakt. Coban deelt zich dan weer op in acht microregionés waar Nimlaha’kok er één van is. Tenslotte valt Nimlaha’kok dan weer op te delen in andere ‘comunidades’ of gemeenschappen. Nimlaha’kok heeft een verbond met twee andere ‘comunidades’. Soit, kan u nog volgen? We krijgen een dikke wettekst voor onze neus met daarin de werking van Coban (die dus beslist en bestuurt over Nimlaha’kok ). Jep, in het Spaans, we maken het ons graag moeilijk. Zei ik al dat hij 50 pagina’s dik is? We weten ons dus wel een hele dag bezig te houden. Mijn Spaans is niet zo vlot en de tekst niet zo boeiend dus ik denk dat ik mijn bezigheid voor de volgende dagen wel zal hebben. Maar wel boeiend om te lezen hoe het allemaal op papier mooi staat te wezen waar het in werkelijkheid volledig anders loopt. Want in tegenstelling tot het papier is er weinig respect of aanvaarding voor de Indigena-bevolking. Laat staan dat ze veel inspraak krijgen.

Hierna kan ik wel een koude douche gebruiken dus spring ik onder het zelfgemaakt vehikel dat hier in de keuken staat. Niet met veel goesting, want ‘eikes dat staat hier in de keuken’. Tot ik eenmaal onder de, ietwat frisse, straal sta. Douchen in open lucht ons begeleiding van vogels en krekels is de max! Bovendien ook bijzonder verwikkend, want ondanks dat de bevolking het hier maar ‘frio’ vindt, ben ik meer dan tevreden met de 20 tot 25 graden.
Het avondeten is vandaag bonen met tortilla’s maar ze hebben erl water bij gedaan. Het is dus eigenlijk soep. Ik verbaas me telkens weer over de vindingrijkheid die men hier heeft wanneer het bonen betreft. Bovendien kan ik ze best wel smaken. Wanneer we na het eten foto’s van de familie bovenhalen komt het hele gezin meekijken. De interesse doet deugd en ik word spontaan gelukkig van het feit dat taal niet altijd nodig is. Gelukkig maar want dat is tot hiertoe mijn grootste frustratie. Zei ik trouwens al hoe vriendelijk en warm ze hier zijn? Spinnen verwijderen ze hier spontaan wanneer ze doorhebben dat ik de spin ook zag, of ze zetten de radio hier prompt stiller omdat ik door hoofdpijn over mijn hoofd wrijf. Toppertjes! Ik vraag me wel af of ze doorhadden dat ik de havermout-brij stiekem in de goot kieperde.
Gek hoe de dag hier zo anders loopt, om negen uur lig ik hier al in mijn bed. Alles gaat hier opzet gemak en niets moet. Nu ja, niet van hen, ik leg mezelf natuurlijk nog steeds onhaalbare doelen op. Maar goed, daar werk ik aan.